Koronawirus a ciąża

Koronawirus : Co kobiety w ciąży muszą wiedzieć?

Tekst opracowany na podstawie artykułu Christine Fux, redaktorki medycznej

Każda kobieta w ciąży już od pierwszych chwil troszczy się o swoje dziecko. Dba o siebie, bo wie, że w tym szczególnym czasie stanowią jedność. I choć brzuch mamy jest dla maleństwa najbezpieczniejszym miejscem na świecie, to nie może ochronić go przed wszystkimi niebezpieczeństwami. Dlatego kobiety w ciąży w czasie pandemii spowodowanej koronawirusem zadają sobie tak wiele pytań.

Czy jestem szczególnie zagrożona? Czy mogę zarazić swoje dziecko? Jak wpływa zarażenie koronawirusem na przebieg ciąży i poród? Czy mogę karmić dziecko piersią?

Odpowiedzi na te ważne pytania znajdziecie w tym artykule. 

Czy kobiety w ciąży są szczególnie narażone na zakażenie koronawirusem?

Obecnie, żadne badania nie potwierdzają, że kobiety ciężarne gorzej przechodzą koronawirusa niż inne. Eksperci uznają, że u większości przyszłych mam występują lekkie lub umiarkowane objawy choroby. Przypominają one przeziębienie lub grypę.

Poważne symptomy Covid-19, takie jak zapalenie płuc, dotyczą przede wszystkim osób starszych, ludzi z osłabionym układem odpornościowym oraz cierpiących na choroby przewlekłe. Zalicza się do nich między innymi cukrzycę, choroby płuc takie jak astma, schorzenia układu krążenia lub niedobory odporności występujące także wskutek terapii onkologicznych.

Czy kobieta ciężarna może zarazić wirusem swoje nienarodzone dziecko?

Specjaliści nie mają jeszcze na ten temat obszernej wiedzy, ale wydaje się mało prawdopodobne, że SARS-CoV-2 może zostać przeniesiony z matki na dziecko. Na świecie do tej pory potwierdzono tylko kilka przypadków narodzin, w których matki zaraziły się koronawirusem w czasie ciąży. Chiny było 20 takich sytuacji. W każdej z nich kobieta zaraziła się w trzecim trymestrze ciąży. W tych przypadkach żadne z dzieci nie zostało zarażone. Dzieci i matki były zdrowe.
Znany jest jeden przypadek zainfekowania noworodka wirusem. Doszło do tego w Anglii. Nie zostało jednak potwierdzone, czy stało się to podczas porodu. 

Czy koronawirus zagraża ciąży?

Eksperci są zdania, że przeniesienie wirusa na dziecko podczas ciąży jest praktycznie niemożliwe. Uważają też, że matka, która jest zakażenia koronawirusem nie zagraża zdrowiu dziecka. Nie ma też dowodów na to, że zainfekowane wirusem kobiety są bardziej narażone na poronienie.

W jaki sposób powinna chronić się kobieta w ciąży w czasie pandemii?

Dla przyszłych mam obowiązują takie same zasady jak dla reszty osób. Należy:

• zredukować wszelkie kontakty,
• zachowywać odstęp od innych osób,
• często i dokładnie myć ręce wodą z mydłem,
• zachować odstęp od osób z objawami przeziębienia lub grypy, w tym też od członków rodziny.

Co robić jeśli podejrzewa się, że kobieta w ciąży miała kontakt z osobą zakażoną?

Nawet jeśli nie występują symptomy choroby: należy natychmiast skontaktować się telefonicznie z właściwym urzędem do spraw zdrowia. Spis właściwych jednostek znajduje się na stronie Instytutu Roberta Kocha: https://tools.rki.de/plztool/. Można też uzyskać informacje pod numer 116117.

Tam zostanie wyjaśnione dalsze postępowanie. O tym, czy kobieta jest zarażona czy też nie, zdecydują lekarze na podstawie przeprowadzonych testów. Do badania pobierany jest wymaz z ust lub gardła.

Co robić jeżeli test potwierdzi koronawirusa?

W takiej sytuacji należy poinformować ginekologa prowadzącego ciążę o diagnozie. Jeżeli nie występują żadne lub tylko lekkie symptomy infekcji można leczyć się w domu pozostając pod kontrolą lekarza. Ważne jest wówczas też, aby żaden z domowników nie należał do osób z grupy ryzyka. Jeżeli występują ciężkie symptomy zakażenia obowiązkowy jest pobyt w szpitalu.

Kiedy kobieta ciężarna musi przebywać w izolacji?

Dla kobiet w ciąży obowiązują takie same zasady, jak dla reszty. Izolowane będą kobiety które:

• miały kontakt z osobami zakażonymi,
• przebywały w regionie, w którym stwierdzono liczne przypadki zachorowań,
• otrzymały pozytywny wynik testów laboratoryjnych.

W takich przypadkach trzeba przejść kwarantannę domową trwającą 14 dni. W tym czasie należy unikać kontaktu z innymi. Dotyczy to również konieczności zachowywania bezpiecznego odstępu w kontaktach z domownikami.

O kwarantannie kobieta powinna powiadomić swojego ginekologa. Wówczas planowane wizyty kontrolne mogą zostać przesunięte. Jeżeli położna lub lekarz uzna wizytę za pilną, wtedy przestrzegane są specjalne zalecenia.

Co powinna zrobić kobieta w ciąży, gdy podczas kwarantanny nagle poczuję się gorzej lub kiedy martwi się o zdrowie dziecka?

W takiej sytuacji natychmiast powinna zwrócić się do ginekologa. Jeśli zostanie skierowana do szpitala, musi odpowiednio wcześnie poinformować klinikę
o możliwej infekcji. Należy wówczas również unikać publicznych środków transportu. Zaleca się przejazd własnym autem lub karetką.

Żeby ograniczyć stres i nie narażać się na niepotrzebne komplikacje, warto wcześniej ustalić z lekarzem prowadzącym oraz urzędem do spraw zdrowia scenariusz postępowania na wypadek sytuacji nagłych i kryzysowych. Należy omówić z lekarzem zasady postępowania, gdy zacznie się poród. Ustalić do jakiego szpitala można jechać, jakie dokumenty są potrzebne, a także jak dojechać do szpitala.

Podczas kwarantanny kobieta ciężarna nie powinna bez zapowiedzi przychodzić do kliniki. Może zrobić to jedynie w razie pilnej konsultacji lekarskiej. W takim przypadku należy pamiętać o tym, by poinformować wcześniej telefonicznie o wizycie. 

Co powinna zrobić kobieta, gdy podczas izolacji zaczną się bóle porodowe?

Pierwszy krok to telefon na odział porodowy. Należy od razu powiedzieć
o prawdopodobnym lub też potwierdzonym zakażeniu koronawirusem. Personel szpitala poinformuje, jak należy dalej postępować.

Jaki poród zalecany jest przy podejrzeniu lub zarażeniu koronawirusem - cesarskie cięcie czy poród naturalny?

Nawet jeśli istnieje podejrzenie lub potwierdzono zakażanie koronawirusem, nie istnieją żadne dowody na to, że cesarskie cięcie jest bezpieczniejsze od porodu naturalnego.

Jeżeli nie istnieją inne wskazania medyczne, można zdecydować się na poród naturalny.

Jeżeli z powodu koronawirusa pojawiłyby się podczas porodu komplikacje
i wystąpiłyby problemy z oddychaniem, to sytuacja wymagałby szybszego rozwiązania. Wtedy może być konieczne cesarskie cięcie.

Nie stwierdzono, że w związku z zakażeniem znieczulenie zewnątrzoponowe może być problemem. Nie zaleca się natomiast stosowania gazu rozweselającego. Może on wspomagać rozprzestrzenianie się wirusa poprzez wydychane powietrze.

Kobietom ciężarnym, u których istnieje podejrzenie koronawirusa lub go potwierdzono, zaleca się poród w szpitalu. Umożliwia to stałe monitorowanie noworodka, a w razie potrzeby podanie tlenu dziecku i mamie. Ze względu na możliwości komplikacji odradza się porody domowe oraz rodzenie w domach porodowych.

Na co zwracać uwagę po porodzie?

Czy u dziecka musi być wykonany test na koronowirusa?

Jeżeli w momencie porodu jest podejrzewana lub potwierdzona infekcja u matki, wówczas dziecku będzie wykonywany test na koronawirusa.

Czy kobieta może być po porodzie z dzieckiem?

Zgodnie z dzisiejszym stanem wiedzy koronowirus nie jest przeciwwskazaniem. Matka jak najbardziej może mieć dziecko przy sobie. Powinna omówić z lekarzem i rodziną jakie są tego zagrożenia i korzyści.

Czy kobieta z podejrzeniem lub potwierdzonym kronowirusem może karmić piersią?

Nie stwierdzono do tej pory, że koronawirus może przenieść się poprzez karmienie piersią. Specjaliści uważają, że cenne korzyści wynikające z naturalnego karmienia przeważają nad potencjalnym ryzykiem przeniesienia wirusa.

W przypadku zakażenia lub podejrzenia infekcji koronawirusem, powinno się podczas karmienia dziecka przestrzegać następujących środków ostrożności:

• Należy dokładnie umyć ręce mydłem przez minimum 20 sekund.
• Podczas karmienia należy założyć maseczkę ochronną na twarz.
• Wyczyścić dokładnie laktator po każdym użyciu.

Jeżeli kobieta nie ma możliwości karmienia piersią ponieważ np. czuje się zbyt słabo, może odciągnąć mleko. Nakarmieniem dziecka może wtedy zająć się ktoś bliski. Wówczas również należy przestrzegać zasad higieny. Laktator oraz butelkę powinno się wysterylizować po każdym użyciu.

Co w sytuacji, kiedy zarazi się dziecko?

Należy być dobrej myśli, ponieważ to właśnie dzieci radzą sobie dobrze z infekcją koronawirusem. Rzadziej zarażają się, a jeśli już do tego dojdzie to łagodniej przechodzą chorobę. Pomimo rosnącej liczby zakażeń na całym świecie nie jest znany żaden przypadek śmierci dziecka poniżej dziesiątego roku życia.

Jak groźny jest wirus dla noworodków nie zostało jeszcze zbadane, ponieważ do tej pory zaistniał tyko jeden przypadek. Zgodnie z aktualnymi informacjami zarażony noworodek czuje się dobrze. 

Źródło: Berufsverband der Frauenärzte und Deutsche Gesellschaft für Gynäkologie und Geburtshilfe Pressemitteilung: Hinweise und FAQ für schwangere Frauen und ihre Familien, 13. März 2020